Idea edukacji włączającej
Zmiany współczesnego świata postawiły przed edukacją nowe wyzwania zmierzające do budowania i ukształtowania społeczeństwa włączającego, w którym każdy człowiek ma warunki do rozwoju indywidualnego potencjału. W tym celu podejmowane są różne inicjatywy (polityczne, legislacyjne, edukacyjne) mające zapewnić równy dostęp i równe szanse dla wszystkich osób uczących się.
U podstaw edukacji włączającej leży przekonanie, że skoro system edukacji jest wspólną, społeczną i obywatelską wartością, powinien służyć w równej mierze wszystkim – tym w pełni sprawnym i z niepełnosprawnościami, uzdolnionym i mającym trudności w uczeniu się, tak jak i tym przybywającym do szkoły/przedszkola zza granicy. W każdej placówce edukacyjnej są przecież uczniowie przewlekle chorzy, mający zaburzenia emocjonalne, opinie poradni psychologiczno-pedagogicznych, orzeczenia o niepełnosprawności i o potrzebie kształcenia specjalnego czy też uczniowie, którzy doświadczyli sytuacji traumatycznych i kryzysowych. W związku ze wzrostem ich liczby w systemie edukacji w kształceniu ogólnodostępnym* szkoły zobowiązane są m.in. do:
- tworzenia warunków efektywnego kształcenia dla wszystkich uczniów,
- zapewnienia postępów w nabywaniu kompetencji kluczowych oraz wiedzy i umiejętności określonych podstawą programową.
Sukces edukacji włączającej zależy zatem w dużej mierze od postaw dyrektorów, nauczycieli, specjalistów i innych pracowników szkół/przedszkoli ogólnodostępnych. To ich przekonania, relacje i wartości (tj. np. akceptacja i szacunek dla różnorodności, otwartość czy współpraca) kształtują klimat sprzyjający stwarzaniu optymalnych warunków dla wszystkich uczestników procesu edukacyjnego. Gotowość na nowe wyzwania, wypracowanie modelu wsparcia i zwiększanie kompetencji nauczycieli w tym zakresie to najistotniejsze czynniki rozwijające potencjał szkół i przedszkoli ogólnodostępnych w kontekście odpowiadania na zróżnicowane potrzeby rozwojowe i edukacyjne dzieci.
Więcej informacji na ten temat:
Katarzyna Szczepkowska: „Edukacja włączająca w szkole – szanse i wyzwania”, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2019. – pobierz plik pdf 2,93MB
Publikacja porusza zagadnienia tj.:
- Szanse i wyzwania edukacji włączającej
- Praca w zróżnicowanej klasie (nauczanie zróżnicowane)
- Tworzenie pozytywnego klimatu w klasie i szkole
- Współpraca różnych środowisk na rzecz inkluzji
* Z danych Systemu Informacji Oświatowej wynika, że liczba uczniów mających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego uczących się w szkołach/przedszkolach ogólnodostępnych stale rośnie. W roku szkolnym 2019/2020 wyniosła 67%, co oznacza, że wzrosła o 4% w stosunku do roku 2018/2019 (63%) i aż o 13% w stosunku do roku 2013/2014 (58,8%).
